BYD giảm mục tiêu doanh số 16%: “ông lớn” xe điện đối mặt tăng trưởng chậm lại và cạnh tranh ngày càng gay gắt

Một “cơn địa chấn” vừa làm rung chuyển ngành xe điện (EV) toàn cầu. Hãng xe điện hàng đầu Trung Quốc - BYD - đã cắt giảm 16% mục tiêu doanh số năm 2025, điều chỉnh kỳ vọng từ 5,5 triệu xuống còn 4,6 triệu xe, theo các nguồn tin thân cận với nội bộ công ty. Động thái mạnh tay này cho thấy tốc độ tăng trưởng “nóng bỏng” một thời đang hạ nhiệt, dù BYD vẫn là một trong những đối thủ đáng gờm nhất trên thị trường EV thế giới.

Vì sao điều này quan trọng? Khi nhịp tăng trưởng của ngành EV chậm lại, hệ lụy sẽ lan rộng đến niềm tin của nhà đầu tư, kế hoạch chuỗi cung ứng và cục diện cạnh tranh toàn cầu. Với một doanh nghiệp mà doanh số BYD từng tăng trưởng bùng nổ liên tục trong những năm gần đây, việc nhìn thẳng và phân tích thực tế mới này là tối quan trọng. Vấn đề rộng hơn không chỉ nằm ở sản lượng tiêu thụ, mà còn ở câu hỏi liệu toàn bộ ngành có thể duy trì tốc độ mở rộng mạnh mẽ trong bối cảnh kinh tế và địa chính trị đang thay đổi hay không.

Tác động kinh tế

Nhu cầu xe điện chững lại và áp lực trong nước

Mục tiêu doanh số mới của BYD chỉ tương ứng với mức tăng trưởng 7% so với cùng kỳ, đánh dấu tốc độ mở rộng hàng năm chậm nhất kể từ năm 2020. Đà giảm tốc này không phải ngẫu nhiên. Kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với áp lực giảm phát, niềm tin tiêu dùng suy yếu và khủng hoảng bất động sản kéo dài, những yếu tố trực tiếp cản trở các khoản chi tiêu lớn như mua xe điện. Các thách thức mang tính cấu trúc này cho thấy lực cản từ phía cầu có thể tiếp diễn trong ít nhất hai năm tới.

Bên cạnh đó, các gói trợ cấp từng thúc đẩy mạnh mẽ làn sóng tiêu thụ xe điện đang dần bị thu hẹp, khiến các hãng xe phải đối diện nhiều hơn với quy luật thị trường. Thu nhập hộ gia đình vẫn chịu sức ép, chi tiêu tùy ý bị hạn chế, trong khi người tiêu dùng có xu hướng trì hoãn các khoản mua sắm lớn giữa bối cảnh bất định kinh tế. Điều này đồng nghĩa rằng, dù công nghệ liên tục cải tiến và sản phẩm ngày càng đa dạng, khả năng chi trả vẫn là rào cản trung tâm. Nếu người mua trong nước chùn bước, BYD buộc phải dựa nhiều hơn vào xuất khẩu để bù đắp doanh số nội địa sụt giảm.

Đáng chú ý, áp lực trong nước có thể tạo hiệu ứng dây chuyền lan sang toàn bộ chuỗi cung ứng. Từ các nhà sản xuất pin cho tới doanh nghiệp khai thác và chế biến nguyên liệu, triển vọng doanh số suy yếu của BYD có thể kéo giảm nhu cầu trên toàn ngành. Thậm chí, mục tiêu chuyển dịch xanh của Trung Quốc cũng có nguy cơ bị chậm lại nếu đà tăng trưởng xe điện thấp hơn dự kiến. Đây không chỉ là câu chuyện riêng của một doanh nghiệp, mà còn là vấn đề kinh tế vĩ mô.

Cạnh tranh ngày càng gay gắt

Áp lực thị trường gia tăng khi các đối thủ như Geely Auto và Leapmotor đẩy mạnh nỗ lực mở rộng. Chẳng hạn, Geely ghi nhận mức tăng mạnh ở phân khúc xe giá rẻ và đã nâng mục tiêu năm 2025 lên 3 triệu xe. Như vậy, thị trường EV đang chuyển mình nhanh chóng, từ một “đại dương xanh” thành một chiến trường khốc liệt. Cuộc đua vốn chỉ có vài tay chơi dẫn dắt nay đã trở thành sân chơi đông đúc với hàng chục doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh mẽ.

Cạnh tranh không chỉ dừng lại ở sản lượng, mà còn ở công nghệ. Các tân binh liên tục thử nghiệm pin thế hệ mới, tính năng tự lái và hệ sinh thái phần mềm – những lĩnh vực buộc BYD phải đầu tư mạnh mẽ nếu muốn duy trì lợi thế. Cuộc chiến giá vốn đã rõ nét trên thị trường EV Trung Quốc đang tiếp tục bào mòn biên lợi nhuận và làm thay đổi hành vi người tiêu dùng. Người mua ngày nay có nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết, khiến mức độ trung thành thương hiệu suy giảm và đặt BYD vào trạng thái chịu áp lực đổi mới liên tục.

Không chỉ vậy, các thương hiệu toàn cầu như Tesla vẫn là đối thủ đáng gờm. Dù gặp khó khăn tại Trung Quốc, Tesla vẫn giữ lợi thế nhờ uy tín thương hiệu và năng lực công nghệ. Trong khi đó, các đối thủ nội địa lại tận dụng thế mạnh về giá, tung ra sản phẩm “dễ tiếp cận” cho nhóm khách hàng lần đầu mua EV. Với BYD, đây là bài toán cân bằng khó khăn: vừa phải đối đầu với các thương hiệu cao cấp toàn cầu ở phân khúc trên, vừa phải cạnh tranh với các đối thủ giá rẻ trong nước ở phân khúc dưới.

Phản ứng thị trường

Niềm tin nhà đầu tư và diễn biến cổ phiếu

Không bất ngờ khi thị trường chứng khoán phản ứng tức thì. Cổ phiếu BYD tại Hồng Kông giảm khoảng 2,7%, chạm mức thấp nhất kể từ ngày 9/4 và ghi nhận một trong những cú rơi mạnh nhất trong ngày kể từ đầu tháng 9. Phản ứng này phản ánh rõ ràng sự lo ngại của thị trường trước triển vọng tăng trưởng bị điều chỉnh giảm. Tâm lý nhà đầu tư, từng được nâng đỡ bởi quỹ đạo mở rộng không ngừng, nay đang dần trở về thực tế thận trọng hơn.

Đáng chú ý, mức giảm của BYD diễn ra trong bối cảnh chỉ số Hang Seng vẫn duy trì sự ổn định, cho thấy rủi ro riêng biệt của doanh nghiệp có thể lấn át xu hướng chung. Giới phân tích nhận định các nhà đầu tư tổ chức đặc biệt nhạy cảm với việc hạ kỳ vọng, coi đó là tín hiệu cho sự thận trọng của ban lãnh đạo. Trong môi trường này, hoạt động bán khống (short selling) cũng có thể gia tăng, khiến biến động giá trở nên mạnh hơn.

Các chỉ số định giá của BYD cũng đang bị điều chỉnh lại. Hệ số P/E (giá trên lợi nhuận) vốn được biện minh bằng kỳ vọng tăng trưởng mạnh mẽ, nay chịu áp lực đi xuống. Dù về dài hạn BYD vẫn giữ sức hấp dẫn, nhưng trong ngắn hạn, việc hạ dự báo doanh số khiến cổ phiếu kém thu hút hơn đối với các nhà đầu tư theo xu hướng (momentum traders). Điều này gợi ý rằng BYD có thể bước vào giai đoạn “điều chỉnh” cả về hoạt động lẫn cách thị trường nhìn nhận.

Thực tế vận hành: Sản xuất và điều chỉnh dự báo

Công ty cũng đã giảm tốc sản xuất và trì hoãn kế hoạch mở rộng nhà máy – một tín hiệu rõ ràng cho thấy đây không chỉ là dự báo trên giấy, mà đang hiện hữu trong vận hành. Việc thu hẹp đầu tư cơ sở hạ tầng thể hiện chiến lược phân bổ vốn thận trọng, ưu tiên hiệu quả và dòng tiền hơn là mở rộng ồ ạt.

Động thái này cũng phản ánh nhu cầu bảo toàn bảng cân đối trong giai đoạn bất ổn. Bằng cách giảm chi tiêu vốn (CapEx), BYD hạn chế rủi ro dư thừa công suất – một vấn đề đã làm khó nhiều ngành công nghiệp tại Trung Quốc. Đồng thời, chiến lược này giúp công ty có thêm thời gian để đánh giá lại xu hướng nhu cầu dài hạn trước khi cam kết vào các dự án nhà máy lớn.

Tuy nhiên, tác động lan tỏa là khó tránh khỏi. Việc giảm sản lượng có thể ảnh hưởng tới việc làm và gây áp lực lên hợp đồng với nhà cung ứng, đặc biệt ở những thành phố nhỏ nơi BYD đặt nhà máy. Với các nhà hoạch định chính sách, sự điều chỉnh này cũng là thách thức, khi sản xuất EV từng được coi là trụ cột trong chiến lược công nghiệp xanh của Trung Quốc. Rốt cuộc, sự thận trọng trong vận hành có thể mang lại lợi ích cho BYD về lâu dài, dù gây ra nhiều biến động ngắn hạn.

Phân tích kỹ thuật & cơ bản

Chuỗi cung ứng và biên lợi nhuận

Đằng sau việc điều chỉnh mục tiêu doanh số là những dấu hiệu căng thẳng sâu hơn. BYD vừa ghi nhận lợi nhuận quý giảm 30%, lần sụt giảm đầu tiên trong hơn ba năm. Cùng với việc biên lợi nhuận bị bào mòn bởi chiến lược giá quyết liệt và cạnh tranh gay gắt, công ty đang đối mặt với “thế gọng kìm” kép. Nhà đầu tư đang theo dõi sát để xem liệu tình trạng suy giảm lợi nhuận có trở thành xu hướng thường trực hay không.

Vấn đề lợi nhuận gắn liền với biến động chuỗi cung ứng. Giá nguyên liệu thô, đặc biệt là lithium và nickel, vẫn tạo áp lực chi phí dù gần đây có dấu hiệu hạ nhiệt. Lợi thế tích hợp dọc trong sản xuất của BYD vẫn là điểm mạnh, nhưng lợi thế này cũng bị thử thách khi toàn ngành chứng kiến biên lợi nhuận co hẹp. Các hợp đồng dài hạn với nhà cung ứng có thể giúp giảm bớt tác động, song xu hướng chung vẫn cho thấy sự biến động kéo dài.

Dự trữ tiền mặt và khả năng huy động vốn cũng trở thành yếu tố then chốt. Những công ty có bảng cân đối tài chính vững sẽ chiếm lợi thế trong ngắn hạn. BYD hiện có nền tảng tài chính khỏe hơn nhiều đối thủ nhỏ, nhưng tốc độ tăng trưởng doanh số chậm lại chắc chắn sẽ làm thắt chặt dự báo dòng tiền tự do (free cash flow). Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị chi phí kỷ luật trong những năm tới.

Động lực thị trường rộng hơn

Cần lưu ý, một thương hiệu từng gắn liền với hình ảnh “thống trị xe điện” giờ đang bước vào chu kỳ khó khăn nhất từ trước đến nay. Các dự báo doanh số cũng đồng loạt bị hạ xuống. Deutsche Bank dự báo 4,7 triệu xe, Morningstar đưa ra 4,8 triệu xe – đều cao hơn so với mục tiêu mới 4,6 triệu của BYD. Sự chênh lệch này vừa phản ánh sự hoài nghi, vừa thể hiện chút lạc quan về sức mạnh nội tại của BYD.

Vượt ra ngoài con số dự báo, toàn ngành EV cũng đang trong giai đoạn tái cân bằng. Cung - cầu mất cân đối rõ rệt hơn bao giờ hết, với tồn kho tăng và các chương trình giảm giá trở thành thông lệ. Trong bối cảnh đó, ngay cả những nhà dẫn đầu thị trường cũng không tránh khỏi rủi ro của chu kỳ sản xuất thừa - tiêu thụ thiếu. Thông điệp “cầu EV vô hạn” lần đầu tiên phải đối mặt với thử thách thực sự.

Thêm vào đó, các lực cản toàn cầu – từ căng thẳng thương mại tới điều kiện tín dụng thắt chặt – càng làm tăng áp lực. Tham vọng xuất khẩu có thể bị hạn chế bởi chính sách bảo hộ ở châu Âu và Mỹ, trong khi nhu cầu tại các thị trường mới nổi lại nhạy cảm về giá. Trong bối cảnh này, BYD buộc phải linh hoạt, tập trung vào những thị trường nơi thương hiệu và công nghệ mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt nhất.

Quan điểm chuyên gia

Giới quan sát cho rằng đà chậm lại của BYD là biểu hiện của sự điều chỉnh chung trong ngành EV Trung Quốc chuyển từ mở rộng ồ ạt sang củng cố chiến lược. Khi các cuộc chiến giá và sự bùng nổ công suất lan rộng, biên lợi nhuận đã bị co hẹp. Đáp lại, BYD dường như hạ kỳ vọng không phải vì yếu thế, mà vì sự thận trọng.

Một số chuyên gia cho rằng cách tiếp cận thận trọng này có thể giúp thị trường lấy lại cân bằng, tránh vòng xoáy dư cung phá hủy lợi nhuận toàn ngành. Người khác lại coi đây là cơ hội để BYD tái phân bổ nguồn lực vào R&D, đặc biệt là pin thế hệ mới và phần mềm. Cả hai hướng đi đều có thể củng cố năng lực cạnh tranh dài hạn.

Tuy nhiên, sự hoài nghi vẫn hiện hữu. Một số nhà phân tích cảnh báo rằng nhà đầu tư có thể đánh giá thấp mức độ chậm lại, nhất là nếu kinh tế tiếp tục suy yếu. Khi đó, ngay cả mục tiêu đã hạ thấp của BYD cũng có thể trở thành tham vọng quá mức. Chính vì vậy, đồng thuận chuyên gia hiện vẫn chia rẽ: đây là “tạm dừng chiến thuật” để tái cân bằng, hay là dấu hiệu ban đầu của thách thức cấu trúc sâu xa? Các quý tới sẽ mang lại câu trả lời rõ ràng hơn.

Tóm lại, câu chuyện không chỉ nằm ở việc doanh số BYD giảm tốc, mà là việc công ty bước vào giai đoạn hiện thực chiến lược sau nhiều năm tăng trưởng bứt phá. Việc hạ 16% mục tiêu năm 2025 nhấn mạnh sự chuyển đổi từ mở rộng sang ổn định trong một thị trường đã bão hòa và cạnh tranh khốc liệt.

Dù rủi ro đã lộ rõ, cơ hội vẫn còn. Quy mô, mô hình tích hợp dọc và năng lực công nghệ giúp BYD giữ vị thế vượt trội so với các đối thủ nhỏ hơn. Tuy nhiên, sự kiên nhẫn và cái nhìn thực tế là cần thiết, cả từ phía ban lãnh đạo lẫn nhà đầu tư, khi công ty thích nghi với một kỷ nguyên tăng trưởng vừa phải.

Luôn cập nhật tin tức mới nhất tại Dupoin & Dupoin Academy

TUYÊN BỐ MIỄN TRỪ TRÁCH NHIỆM

Các khoản đầu tư phái sinh tiềm ẩn nhiều rủi ro và có thể dẫn đến mất toàn bộ vốn đầu tư của bạn. Bạn được khuyến nghị nên đọc kỹ và tìm hiểu rõ về tính hợp pháp của công ty, sản phẩm và các quy tắc giao dịch trước khi quyết định đầu tư. Hãy giao dịch một cách có trách nhiệm và nhận thức đầy đủ.

CẢNH BÁO RỦI RO KHI GIAO DỊCH

Giao dịch ký quỹ có sử dụng đòn bẩy, tiềm ẩn rủi ro cao và có thể không phù hợp với tất cả nhà đầu tư. KHÔNG CÓ BẢO ĐẢM LỢI NHUẬN trong đầu tư, vì vậy hãy cẩn trọng với những ai cam kết lợi nhuận khi giao dịch. Không nên sử dụng số tiền mà bạn không sẵn sàng để mất. Trước khi quyết định giao dịch, hãy đảm bảo rằng bạn hiểu rõ các rủi ro liên quan và cân nhắc đến kinh nghiệm của bản thân.